… ημέρα 2η
Πρώτη στάση Κτήμα Νεραντζής, όπου μας υποδέχτηκε η οινολόγος του οινοποιείου Εύη Μητροπούλου μια βροχερή, κρύα μέρα του Δεκέμβρη και ξεκίνησε την ξενάγησή μας. Το οινοποιείο το περιβάλλουν 108 στρέμματα αμπελώνα, ο οποίος καλλιεργείται βιολογικά. Ένας ελαιώνας 20 στρεμμάτων προστίθεται στο τοπίο. Αναπόσπαστο κομμάτι του Terroir Της περιοχής είναι 5 βουνά, η θάλασσα και ο ποταμός Στρυμόνας (ο Στρυμόνιος άνεμος είχε υμνηθεί από τον Όμηρο). Δύο είναι τα κύρια φυσικά ανοίγματα, όπου πνέουν οι άνεμοι που δροσίζουν τα αμπέλια το καλοκαίρι και διώχνουν την υγρασία το χειμώνα. Ο βορινός άνεμος έρχεται από το λόφο της Αμφίπολης και ο νότιος από τη θάλασσα. Από το άνοιγμα προς τη θάλασσα φαίνονται το Άγιο Όρος και τα Στάγειρα, η γενέτειρα του Αριστοτέλη. Οι αμπελώνες βρίσκονται σε μια ημιορεινή περιοχή, στο λόφο της Καλίντσας, μπροστά στο όρος Μενοίκιο. Το υψόμετρο που βρίσκεται ο αμπελώνας είναι 160μ. και το έδαφος είναι αργιλοαμμοπηλώδες με ασβέστιο και πλούσια οργανική ύλη. Κάθε 1-2 χρόνια γίνεται καθάρισμα από τα χορτάρια και προστίθεται μόνο χαλκός, θειάφι και ζεόλιθος (αποστειρωτική και αντιβακτηριακή η δράση του). «Σύμμαχοι» της βιολογικής καλλιέργειας είναι και οι αράχνες, οι οποίες παγιδεύουν τα βλαβερά έντομα στους ιστούς τους και οι μέλισσες που τρων τις ακρίδες.
Ο κύριος Νεραντζής Μητρόπουλος μας ανέφερε πως ο άργιλος του εδάφους δίνει «κρέας» στο κρασί και το ασβέστιο τα «κόκκαλά» του. Τα κρασιά του οινοποιείου Νεράντζη διαθέτουν και σώμα και οξύτητα(εξαιτίας του ασβεστίου), δεν προστίθεται τρυγικό οξύ στο κρασί, οι οξύτητες είναι φυσικές.
Η ποικιλία Κόνιαρος είναι εύρωστη ποικιλία, βγάζει μεγάλα πράσινα φύλλα χαμηλά του κορμού τα οποία ευνοούν τη φωτοσύνθεση(λόγω έντονου χρώματος). Οι ράγες του σταφυλιού είναι πυκνά η μία δίπλα στην άλλη. Ο οίνος Κόνιαρος 2016 διαθέτει έντονες βελούδινες τανίνες, elegance, ισορροπία, σπιρτόζικη οξύτητα, είναι στρόγγυλος, διακρίνονται savory νότες. Ως ποικιλία διαθέτει δυναμικό παλαίωσης.
Άξια μνείας είναι η ετικέτα της Ασπρούδας Σερρών. Τα αρώματά της είναι γιασεμί, βοτανικότητα φασκόμηλου, γλυκόπικρα εσπεριδοειδή, φουντούκι από το βαρέλι (Βαλκανική δρυς). Τα βαρέλια είναι καινούρια, 500λιτρα με ελαφρύ κάψιμο. Πέρα από την καλή οξύτητα του συναντάμε και μεταλλικότητα. Το κρασί ζυμώνεται στο βαρέλι, δε γίνεται batonnage.
Η ετικέτα με την ποικιλία Λημνιό πρωτοεμφιαλώθηκε το 2022, από αμπέλια 5 ετών. Ο οίνος είναι δεξαμενής και διακρίνεται από στρογγυλάδα και ισορροπία. Το κτήμα Νεράντζη εμφιαλώνει και ροζέ από την ποικιλία Λημνιό, το οποίο αναμένω και να δοκιμάσω προσεχώς.
Δοκιμάστηκε κατά την ξενάγηση και Syrah του 2008 από τη συλλογή του κυρίου Νεράντζη, το οποίο κατά την οινοποίησή του πέρασε από βαρέλι 225 λίτρων για 2 χρόνια. Τα αρώματά του είναι μοσχοκάρυδο, ευκάλυπτος, πραλίνες, μαύρη σοκολάτα, βατόμουρο, αποξηραμένο δαμάσκηνο, νότες brett, ελαφρώς βαλσαμικό.
Στο οινοποιείο γνωρίσαμε και τη συμπαθέστατη κυρία Κυριακή Δαγκούλη, σύζυγο του κυρίου Νεραντζή, η οποία είναι και η καλλιτέχνης πίσω από τα χειροτεχνήματα που κοσμούν κάποιες από τις ετικέτες του Κτήματος.
Επόμενη στάση το κτήμα Χαραλαμπόγλου. 150 στρέμματα βιολογικής καλλιέργειας αμπέλου στις πλαγιές του Παγγαίου στην Κρηνίδα Σερρών του Δήμου Αμφίπολης. Το έτος 1999 ιδρύθηκε η εταιρεία εμφιάλωσης, το 2000 ξεκίνησε η βιολογική καλλιέργεια των αμπελιών και το 2003 άρχισε η κατασκευή του επισκέψιμου οινοποιείου μέσα στον αμπελώνα με αίθουσα υποδοχής.
Δοκιμάσαμε την ετικέτα από τις ποικιλίες Malvazia και Μαυρούδι 2022, είναι οίνος Pet Nat και ωριμάζει με τις οινολάσπες του μέσα στη φιάλη. Τα αρώματά του είναι τσιχλόφουσκα(φράουλα, μπανάνα), τριαντάφυλλο, καρπούζι, είναι τανικό, όχι έντονα αρωματικό, γαστρονομικό ροζέ, από 3 ετών αμπέλια.
Στη συλλογή των Pet Nat υπάρχει και ένα από την ποικιλία Μοσχάτο Αλεξάνδρείας, από αμπέλι 3 ετών, που θέλω πολύ να δοκιμάσω μόλις εμφιαλωθεί.
Η ετικέτα Krama sur lies 2021 προέρχεται από τις ποικιλίες Ασύρτικο και Μαλαγουζιά. Από τον παραγόμενο οίνο αφαιρούνται οι βαριές οινολάσπες μετά το πέρας της αλκοολικής ζύμωσης. Τα αρώματά του είναι λευκά άνθη, γιασεμί, βοτανικότητα και εσπεριδοειδή.
Η ετικέτα B stasis 2019 αποτελείται από τις ποικιλίες Κόνιαρος (από Μικρά Ασία), Cabernet Franc και Syrah. Τα εδάφη που είναι φυτεμένα τα αμπέλια είναι αργυλοπυλώδη και αργυλοασβεστώδη, βαριάς δηλαδή μηχανικής σύστασης και εύφορα. Τα αρώματα του οίνου είναι σμέουρα, βατόμουρα, σταφίδα, βοτανικότητα, floor δάσους.
Η νεαρή οινολόγος του Κτήματος Χαραλαμπόγλου, μετά από επιτυχημένη πορεία σε οινοποιεία στη Νέα Ζηλανδία, μετά το πέρας των σπουδών της, αποφάσισε να εγκατασταθεί στον τόπο της για να παράγει τα δικά της κρασιά.
Για το γεύμα μας επισκεφτήκαμε την Ταβέρνα του Ντορή στην Κορμίστα Σερρών, όπου γευτήκαμε γλώσσα μοσχαρίσια, λαχανικά εποχής, κριθαράκι κοκκινιστό με μοσχαρίσιο κότσι, μελωμένα ρεβύθια με μοσχαρίσιο κρέας(που λάτρεψα), ολόφρεσκα Σερραϊκά μπακάλικα τηγανιτά πιπεράκια Άτσαλου(γνωρίσαμε και τον ευγενέστατο παραγωγό), τραγανό γλυκό κουταλιού, καρυδόπιτα, γιαούρτι στραγγιστό, καρύδια, ακανέδες(Σερραϊκά λουκούμια).
Δε θα μπορούσαμε να φύγουμε από την περιοχή χωρίς να επισκεφτούμε το αρχαιολογικό μουσείο της Αμφίπολης, που όσες φορές και να περάσεις πάντα θα σε εντυπωσιάζει. «Στην έκθεση του Μουσείου μπορεί κανείς να γνωρίσει την ιστορική πορεία της αρχαίας πόλης και της άμεσης περιοχή της, από τους προϊστορικούς χρόνους μέχρι και τους Βυζαντινούς. Στις αποθήκες και τα εργαστήριά του εξασφαλίζεται η φύλαξη και πραγματοποιείται η συντήρηση και η μελέτη των ευρημάτων που οι αρχαιολογικές ανασκαφές φέρνουν στο φως. Στον προθάλαμο της έκθεσης, στο χώρο υποδοχής, εκτίθενται η ασημένια λειψανοθήκη και το χρυσό στεφάνι από φύλλα ελιάς που βρέθηκαν σε κιβωτιόσχημο τάφο, στο σημείο που είναι τώρα κτισμένο το Μουσείο.»
Και από την Περιφερειακή Ενότητα Σερρών κατευθυνθήκαμε στην ορεινή Χαλκιδική και στο café Marelia, όπου, αφού απολαύσαμε την ατμόσφαιρα και έναν απολαυστικό καφέ για να τονωθούμε, είχαμε τη χαρά να συναντήσουμε τους οινολόγους των οινοποιείων Οίνος Γρηγοριάδη και του Domaine Agrovision που μας μίλησαν για τα κρασιά που παράγουν και τη φιλοσοφία της δουλειάς τους.
Από το Domaine Agrovision είχαμε την ευκαιρία να δοκιμάσουμε τις ετικέτες 20 σε λευκό και ροζέ οίνο, καθώς και το Ieris Oinos του 2017, τη ναυαρχίδα του οινοποιείου, τα βυθισμένα και παλαιωμένα στο βυθό της θάλασσας της περιοχής του οινοποιείου, καθώς και της τρέχουσας χρονιάς για να τα συγκρίνουμε. Οι λευκός και ροζέ οίνος παραμείναν για 6 μήνες στα 25 μέτρα κάτω από τη θάλασσα, το ερυθρό για 1 χρόνο. Προτιμήθηκε για το project της βύθισης η θαλάσσια περιοχή του κόλπου του Αγίου Όρους για το λόγο της έλλειψης ρευμάτων και της διατήρησης σταθερής θερμοκρασίας. Το συγκεκριμένο βάθος δεν επιλέχτηκε τυχαία καθώς η πίεση μέσα στο μπουκάλι είναι 1,5 atm. και 2 atm. στα 25 μέτρα βάθος. Η οξύτητα των οίνων από 6.3 έπεσε στο 5.7( το χλωριούχο νάτριο σπάει τα μόρια των οργανικών οξέων). Επιλέχτηκαν κρασιά με υψηλή οξύτητα, το αλάτι και η οξύτητα δίνουν το άρωμα της τσακμακόπετρας. Από τον κύριο Ζαμάνη έχει εκπονηθεί ένα paper με θέμα τις χημικές και οργανοληπτικές διαφορές των οίνων πριν τη βύθιση και μετά. Το βυθισμένο κρασί παρατηρήθηκε πως είχε μεγαλύτερη περιεκτικότητα άλατος και χαμηλότερη οξύτητα, ήταν ελαφρώς πιο γερασμένο και είχε αυξηθεί η γλυκερόλη του. Στο θαλασσινό νερό πραγματοποιείται και μικροοξυγόνωση. Στο Domaine Agrovision εφαρμόζονται και οι αρχές της κυκλικής οικονομίας, ένα παράδειγμα είναι το ότι χρησιμοποιούνται οι οινολάσπες του Cabernet Sauvignon σε ψωμί και μαύρη πίτσα (λόγω του σκούρου χρώματος της οινολάσπης).
Τα αρώματα του βυθισμένου Sauvignon Blanc είναι ορυκτότητα (τσακμακόπετρα), αλατότητα, βοτανικότητα, τροπικά φρούτα, λευκά άνθη. Το S.B. είναι φυτεμένο σε απόσταση 5km. από τη θάλασσα, στα 150m. Υψόμετρο, περιοχή που πνέουν άνεμοι ώστε να μην υπάρχει στο αμπέλι υγρασία.
Ο ροζέ οίνος του 2022, που προέρχεται από την οινοποίηση των ποικιλιών Cabernet Sauvignon, Merlot, Syrah, Petit Verdot, Λημνιό, βγάζει και βενζοϊκά αρώματα σε σχέση με τον μη βυθισμένο. Τα αμπέλια που προορίζονται για την παραγωγή αυτού του κρασιού είναι φυτεμένα από τη μέσα πλευρά, όπου το έδαφος είναι αμμοαργυλώδες.
Ο βυθισμένος Ieris 2017 (ποικιλίες Cabernet Sauvignon, Merlot, Λημνιό) δίνει αρώματα βύσινου, δέρματος, το βαρέλι στο οποίο έχει ωριμάσει το κρασί έχει χρησιμοποιηθεί μέτριο κάψιμο.
Από τις ετικέτες των οίνων Γρηγοριάδη, που προέρχονται από αμπέλια βιολογικής καλλιέργειας, δοκιμάσαμε τις ετικέτες Barbera Single Vineyard 2018, Cabernet Franc 2020, Refosco 2020, οίνοι μακράς εκχύλισης, γεμάτου σώματος, αρωματικοί.
Η ετικέτα C.F., που είναι και η αγαπημένη μου, είναι ένας στρόγγυλος οίνος, αρωματικός, με καλή δομή και ισορροπημένη οξύτητα, γεμάτο σώμα και μακρά επίγευση και αρώματα ώριμου κερασιού, κόκκινης πιπεριάς που δίνουν οι πυραζίνες, μαύρη σοκολάτα, γρασίδι, λεβάντα, ορυκτότητα, πίσσα, ευδιάκριτο είναι και το άρωμα του βαρελιού. Η αλκοόλη είναι στο 14%.
Η ετικέτα Refosco 2020 δίνει αρώματα σμέουρων, κανέλας, λικέρ βύσσινου, πευκοβελόνων. Οι τανίνες του οίνου είναι βελούδινες. Έχει ωριμάσει σε βαρέλι ακακίας.
Η ετικέτα Barbera έχει παραμείνει σε βαρέλι ακακίας για 12 μήνες και έχει δώσει αρώματα κόκκινων και μπλε μούρων, πευκοβελώνων, με savory νότες. Είναι ένας οίνος που χαρακτηρίζεται από τανικότητα. Η ποικιλία είναι φυτεμένη απέναντι από τη θάλασσα, και παρατηρείται το εφέ του καθρέφτη, ανακλάται το φως του ήλιου στη θάλασσα και γίνεται πιο αποτελεσματικά η φωτοσύνθεση. Στο κτήμα δεν πραγματοποιείται ξεφύλλισμα στα πρέμνα.
Το οινοποιείο του χημικού οινολόγου Γεωργίου Γρηγοριάδη ιδρύθηκε το 2017. Οι φυτεύσεις των αμπελώνων πραγματοποιήθηκαν το 2008 σε αγρόκτημα που βρίσκεται σε μικρή απόσταση από τη Θεσσαλονίκη, με θέα τον Όλυμπο, λίγο πριν τη χερσόνησο της Κασσάνδρας.
Η τόσο γεμάτη μέρα μας έκλεισε με δείπνο στο οινομαγειρείο Μαριγούλα στον Πολύγυρο Χαλκιδικής με wine pairing τρεις ετικέτες του οινοποιείου Λειβαδιώτη που συνόδευσαν αρμονικά τα τοπικά εδέσματα της περιοχής. Γευτήκαμε πριν το φαγητό ένα βιολογικό αγουρέλαιο και ένα premium εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο, εξαιρετικά ποιοτικά και τα δύο, πράσινες ελιές Χαλκιδικής, σαλάτα μαυρομάτικων φασολιών, μπρόκολού με πουρέ γλυκοπατάτας και sauce αμυγδάλου, τοματίνια με βότανα και τυρί της περιοχής, τοπικά κρέατα συνοδείας γευστικών πουρέδων, και τέλος σιροπιαστά γλυκά και σιμιγδαλένιου χαλβά.
*Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας σε αριθμούς:
- Άνω του 25% της παραγωγής της ΠΚΜ κατέχουν τα αγροτικά προϊόντα.
- Η ΠΚΜ κατέχει πρωτεία σε αγροτική παραγωγή και στις εξαγωγές αυτών. Διαθέτει ένα από τα πιο πλούσια αγροτικά καλάθια στη χώρα.
- O πρωτογενής τομέας της συμμετέχει κατά 26% στην Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία του πρωτογενούς τομέα σε επίπεδο χώρας.
Στην ΠΚΜ καλλιεργείται το 85% του ρυζιού, το 70% των οπωροφόρων και το 30% του βαμβακιού και των σιτηρών. - Η ΠΚΜ έχει τη μεγαλύτερη παραγωγή μυδιών (όπου το 90% της παραγωγής εξάγονται), τη μεγαλύτερη κονσερβοποιία ιχθυηρών (με 75% εξαγωγές) και δύο δυναμικές μονάδες ιχθυοκαλλιέργειας με περίπου 50% εξαγωγές.
Στην ΠΚΜ παράγεται το 35% του βόειου κρέατος, το 48% του αγελαδινού και το 20% του αιγοπρόβειου γάλακτος, καθώς και το 29% των αλιευμάτων και το 25% του μελιού. - Επιπρόσθετα, στην ΠΚΜ διατίθενται προϊόντα Προστατευόμενης Ονομασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) και Προστατευόμενης Γεωγραφικής Ένδειξης (ΠΓΕ), όπως τα ροδάκινα Νάουσας, τα ακτινίδια Πιερίας, το ελαιόλαδο Χαλκιδικής, το κασέρι, ο
μπάτζος, η φέτα, το μανούρι, το απόσταγμα σταφυλής (τσίπουρο), ενώ και οι περισσότεροι οίνοι σε όλες τις Περιφερειακές Ενότητες διαθέτουν την ένδειξη ΠΟΠ και ΠΓΕ.
Το fam trip στις 7 Περιφερειακές Ενότητες της ΠKM διοργανώθηκε από το τμήμα Προβολής Αγροτικών Προϊόντων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και πιο συγκεκριμένα την κυρία Ρίτα Καραλή, Διευθύντρια τμήματος Προβολής Αγροτικών Προϊόντων της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας και το Δρ Κωνσταντίνο Τερτιβανίδη, Γενικό Διευθυντή Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατριακής της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας, με αναδόχους τους κυρίους Γιώργο Παλησίδη και Αλέξανδρο Αραμπατζή.